Sorularla Afrin

Olası bir operasyonda Türkiye'yi ne bekliyor?

İran ve Rusya’nın desteğiyle hâkimiyetini artıran Şam ordusuna karşı ABD destekli YPG’nin 30 bin kişilik yeni orduya liderlik etme planları bulunan Suriye’de durum giderek karışıyor.

Öte yandan Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan, dün Türkiye'nin Suriye'nin Afrin bölgesine yönelik bir operasyona hazırlandığının en net işaretini verdi; uzmanlar, Türkiye’nin hâlihazırdaki çökmüş Suriye politikasının üzerine daha da kötüye gidecek bir girişim içerisinde olabileceğini ifade ediyor, fakat Türkiye kararlı bir duruş sergiliyor.

BBC, Türkiye'nin olası Afrin Operasyonu ile ilgili merak edilen soruları yanıtladı. İşte 5 soruda Afrin.

Türkiye Afrin'e girmeyi neden istiyor?

Afrin'e girmek, Suriye'deki Kürtlerin yükselişini önlemeyi amaçladığından Türkiye'nin Fırat Kalkanı Harekâtı'nın devamı olarak görülüyor.  Afrin, Türkiye'nin sınırının hemen ötesinde  burada ve YPG ve TSK arasındaki çatışmalar aylardır sürüyor.

YPG, Afrin'in denetimini 2012'de ele geçirmiş ve fiilen özerk bir yönetim kurmuştu.

Türkiye YPG'yi PKK'nın bir uzantısı olarak görüyor. Ankara, kendi Kürt nüfusunun ayrılmasından kaygılandığı için sınırın diğer yanında bir bağımsız devlet kurulmasına şiddetle karşı çıkmakta.

TSK, Suriye'de nerelere asker konuşlandırdı?

Türkiye, 2016'ta giriştiği Fırat Kalkanı Harekâtı'yla sınırın Suriye tarafındaki 2000 kilometrekarelik bir bölgeyi IŞİD militanlarından temizledi. Şu anda TSK'nın korumasındaki ve Özgür Suriye Ordusu (ÖSO) denetimindeki bölge Fırat Nehri'nin batısında Azez'den Cerablus'a dek uzanıyor.

Fırat Kalkanı Harekâtı, iki özerk Kürt bölgesi Afrin ve Kobani arasında bir tampon bölge oluşturdu ve Kürtlerin Suriye'de Türkiye sınırı boyunca uzanan bir koridor oluşturmasını engelledi.

Türkiye, ayrıca Suriye'nin kuzeybatısındaki İdlib'e de asker gönderdi. Bölge, Mayıs 2017'de Türkiye, İran ve Rusya arasında imzalanan anlaşmayla çatışmasızlık bölgelerinden biri haline geldi.

TSK Ekim 2017'de İdlib'e girerek, gözlem noktaları oluşturdu. İdlib'e asker konuşlandırmak, aynı zamanda Türkiye'nin Afrin'in güneyinde de bir askeri varlığa sahip olmasını mümkün kıldı.

Afrin'de Türkiye'yi ne bekliyor?

Suriyeli Kürtler ve Afrin'deki müttefikleri, olası bir TSK operasyonu için yüksek düzeyde alarmda.

Suriyeli Kürtlere ait ANHA Haber Ajansı, Afrin'deki yetkililerin TSK'nın operasyonunun önlenmesi için uluslararası topluma ve bölgesel güçlere çağrıda bulunduğunu söyledi.

ANHA'nın internet sitesinde yayımlanan açıklama şu şekilde:

"Biz Afrin kantonundakiler, bölgede faal olan tüm bölgesel güçlere, uluslararası kuruluşlara ve insan hakları örgütlerine Türk devletinin siviller ve güvenli bölgeleri hedef almasının önlenmesi için çağrıda bulunuyoruz.’’

YPG'nin Kadın Koruma Birlikleri YPJ ve Afrin bölgesinde faaliyet gösteren Öz Savunma Güçleri, herhangi bir saldırıya direneceklerini de duyurdu.

Silah ve diğer askeri malzemeleri kullanabilen siviller de, yerel güçlerin savunma hazırlıklarına yardımcı olmak için Öz Savunma Güçleri bürolarına başvurdular.

Kuzey Suriye'de başka kimlerin askeri gücü var?

Kürtlerin dışında, ABD, Rusya, Suriye hükümeti ve muhalif örgütlerin Kuzey Suriye'de güçleri bulunmakta. ABD öncülüğündeki koalisyonun güçleri genelde Kürtlerin hâkimiyetindeki Suriye Demokratik Güçleri'nin (SDG) denetimindeki yerlerde. Bu alan Deyrezor'dan batıya -  Menbiç'e kadar uzanmakta.

Ancak Menbiç'in ötesinde, Rus güçleri ve Suriye Ordusu Kürtlerin denetimindeki bölgelerin yakınlarında konuşlu. Afrin'in dış kesimleri de buna dâhil.

Cihatçı örgütler ve Türkiye'nin desteklediği muhalif gruplar da Afrin'in doğusu ve güneyindeki önemli bölgeleri elinde tutuyor.

Kürt yetkililer, Türkiye'nin Afrin'e Moskova'nın onayı olmadan saldıramayacağını söylerken, Afrin'de Kürtlerin öncülüğündeki güçlerle Suriye hükümetine ait bölge arasındaki sınır hattında Rus askeri polisleri görev yapmakta.

ABD'nin tartışmalı son hamlesi neydi?

ABD Türkiye'nin rahatsızlığına karşın, Kürtleri IŞİD'la savaşta etkin bir müttefik olarak görüyor. İki NATO müttefiki arasındaki ilişkiler ABD'nin YPG'yi silahlandırmaya karar vermesinin ardından bozulmuştu.

Türkiye aynı zamanda, ABD'nin aralarında YPG unsurlarının da bulunduğu yeni bir ‘sınır koruma’ gücü kurma kararı aldığı bir dönemde Afrin'e olası bir operasyonla askeri gücünü göstermek istiyor.

ABD'nin 30 bin kişilik yeni bir güvenlik gücü kuracağı duyurusu Ankara'yı daha da kızdırdı.

YPG militanlarının ise bu doğrultuda ABD'den eğitim alacağı haberleri üzerine ABD maslahatgüzarı Türk Dışişleri Bakanlığına çağrıldı.

Türkiye, YPG'ye verilecek eğitim ve silah yardımının ülkeye karşı kullanılmak üzere PKK'nın eline geçeceğini savunuyor.